رهبری ماندگار و جاودانه شیخ محمد آل مکتوم؛ اسطوره‌ای در توسعه دوبی
نگرش جامع رهبری محمد آل مکتوم: هم‌راستایی توسعه اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و اخلاق
چشم‌انداز رهبری شیخ محمد آل مکتوم در کتاب خودش با عنوان «نگرش من و چالش‌های برتری» به خوبی مشهود است. وی در این کتاب می‌نویسد: نگرش یک رهبر نه‌تنها باید یک نگرش اقتصادی و توسعه‌ای باشد، بلکه باید نگرشی اجتماعی و اخلاقی هم در راستای آنها داشته باشد.
همه این‌ها در راستای هم است که در آن، توسعه به همراه اخلاق به کمال می‌رسد. لازم است که اهداف کوتاه‌مدت، اهداف بلندمدت و پروژه‌هایمان را با شفافیت و با رعایت انصاف نسبت به خودمان و به دیگرانی که با ما کار می‌کنند، محقق و اجرا نماییم تا هر صاحب حقی به‌حق خود برسد تا بدین سبب خداوند در این طرح‌ها و پروژه‌ها به ما برکت دهد. شایستگی‌های ما امانتی است که به گردن ماست و آن را رهبری ما برای خدمت به ملت و بهتر کردن اوضاع آنان به ما
هر انسانی حق دارد رؤیا ببیند و حق دارد که نگرشی، هدفی و زمانی برای رسیدن به آن هدف داشته باشد. هر رهبری چشم‌اندازی دارد، اما رهبر اصیل کسی است که چشم‌انداز غایی خود را به نگرش و نگرش خود را به حقیقت تبدیل کند. نگرش علاوه بر اینکه همان توسعه است، شجاعت و انجام‌دادن امور ناممکن نیز هست.
نگرش، گفتن این سخن است که ما می‌توانیم همه این‌ها را انجام دهیم. نگرش؛ توکل بر خدا، سپس اعتماد به ملت و گفتن این سخن است که به‌زودی با خواست خدا از عهده همه این کارها برمی‌آییم. نگرش؛ روشن بودن هدف و برآورده‌ساختن آن بااراده، کارآمدی و شتاب است. نگرش، اصرار بر تداوم کار است تا آن زمان که فرزندانمان، کشورشان را ببینند که با برجسته‌ترین مراکز اقتصادی دنیا رقابت و برابری
چشم‌انداز رهبری شیخ محمد آل مکتوم : زندگی، رؤیایی بزرگ است و انسان رؤیا می‌بیند و هر روز از ایام عمرش، درس می‌آموزد. رؤیای دیروز، حقیقت امروز است و اندیشه‌های بزرگ از رؤیاهای بزرگ سرچشمه می‌گیرد، ولی برآورده‌کردن آنها و بهره‌گیری از آنها نیاز به عمیق‌ترین گونه‌های واقع‌بینی دارد.
این امر نیاز به کوششی بس بزرگ دارد، ولی برای دستیابی به موفقیت در این روزگار، کوشش به‌تنهایی کافی نیست. کار، کوشش، برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، ابزارهایی برای اجرای اندیشه و دستیابی به اهداف هستند. ازاین‌رو، اساس همان اندیشه است و اساس اندیشه بزرگ، خلاقیت
شیخ محمد آل مکتوم: «دستاورد دلیل امکانات، تجربه‌ها، ادوات و وسایلی است که بهره‌گیری و به‌کارگیری خوب آنها منجر به آن شده است. انسان باید به کار خود افتخار کند و راه رسیدن وی به‌افتخار همان داشتن دستاورد است، ولی دستاورد نه آغاز کار بلکه غایت آن است.»
اسکندر مقدونی : «ترجیح می‌دهم زندگی کوتاه و پر افتخاری داشته باشم تا زندگی طولانی در گمنامی»
چهار اصل تعالی‌ساز رهبری شیخ محمد آل‌مکتوم: باور، دانش، اشتیاق و کارت امتیازات متوازن
از دیدگاه شیخ محمد آل مکتوم معمار و رهبر دوبی برای چیرگی بر اهداف، باید سه اصل زیر را در مسیر رسیدن به هر هدف متعالی به کاربست:
- داشتن باور و اعتقاد راسخ به هدف متعالی
- داشتن دانش و اطلاعات کافی نسبت به موضوع و هدف متعالی
- داشتن شور و اشتیاق به هدف متعالی
رهبران جاودان جهان، رهبرانی هستند که اگر وعده‌ای بدهند به آن عمل می‌کنند و شیخ محمد جزو آن دسته از رهبران هست. در مورد هر موضوعی که صحبت می‌کند کاملاً به آن پایبند است به‌طوری‌که شور و اشتیاق او را نسبت به آن موضوع احساس می‌کنید، متوجه می‌شوید که دررابطه با موضوع دانش و اطلاعات کافی دارد و می‌توانید اراده و جدیت او را برای ادامه کار احساس کنید. او وظایف خود را به نحو احسن انجام می‌دهد.
شیخ محمد بن راشد علاقه‌ای ندارد پیام‌هایی را که دیگران برایش نوشته‌اند بخواند، او دوست دارد در مورد موضوعاتی صحبت کند که نسبت به آنها دانش کافی داشته و آنها را باور دارد و مطالب را خودش تهیه کرده است. اگر رهبری این‌گونه به دنبال اعتبار و اعتماد باشد، نیازی به سخنرانی از روی
اهمیت سرسختی و پشتکار در مسیر چیرگی در رهبری و رسیدن به چشم‌انداز ملی را می‌شود در این جمله شیخ محمد آل مکتوم به‌صورت آشکار و نمادین دید: «نبض رشد و توسعه، بسان نبض زندگی است. ایستادن و استراحت نمی‌شناسد. توسعه دولت‌ها و تحول و پیشرفت آنها به‌یک‌باره و تصادفی صورت نمی‌گیرد، بلکه این امر نتیجه سعی و کوشش پیوسته و پیاپی برای خدمت به جامعه، وطن و امت بوده که بدین‌گونه روی نموده است.»
ازاین‌رو وی معتقد است رهبران برای ارزیابی اقدامات تیم اجرایی خود نیازمند یک تیم ارزیابی عملکرد و مدیریت هستند که یکی از بهترین استراتژی‌ها، ساختار کارت امتیازات متوازن است که توسط دکتر رابرت کاپلان استاد دانشکده بازرگانی هاروارد تدوین شده است.
منظور از مفهوم کارت امتیازهای متوازن هم که رابرت کاپلان از مدرسه مشاغل هاروارد آن را طرح کرد درواقع همین است. او می‌گوید رهبر باید به‌جای تصمیم‌گیری بر اساس اطلاعات ناقصی که دریافت می‌کند، به بررسی و سنجش امور مانند امور مالی، رضایت مشتریان و انگیزه کارمندان بپردازد. درجه‌بندی‌های این کارت امتیازهای متوازن را به منزله مشاورانی در نظر بگیرید که باید از میان توصیه‌های آنها یکی را انتخاب کنید تا جهت شمارا مشخص کند، جهتی بر اساس اطلاعات موثق که همیشه مجبور نشوید به غریزه و شم درونی‌تان اعتماد کنید.
با چنین اطلاعاتی می‌توانید قاطعانه تصمیم‌گیری کنید و تصمیم‌هایتان را به نحوی قابل‌درک به دیگران منتقل سازید تا آنها، هم تصمیم شمارا درک کنند و هم به دلیلی که باعث شده این تصمیم را بگیرید پی ببرند. آنها همچنین از این طریق متوجه می‌شوند که تصمیم‌های شما چطور می‌توانند در شکست یا موفقیتتان مؤثر واقع شوند.
شیخ محمد بن راشد رهبر دوبی و تیم اجرایی‌اش در سال ۲۰۰۲ تصمیم به استفاده از این تیم ارزیابی عملکرد و مدیریت در بخش دولتی دوبی با انجام یک‌سری اصلاحات کردند. ایده بسیار ساده بود از چهارچوب استفاده کنید تا شاخص‌های مهم عملکرد را برای هر سازمان دولتی مشخص کرده و بر روی اهداف توافق کرده و با استفاده از قالب‌های ارائه‌شده، هر سه ماه یک‌بار گزارش ارائه کنند.
شیخ محمد با پیاده‌سازی سیستم ارزیابی عملکرد مدیریت در سیستم دولتی دوبی، خود به رؤسای سازمان‌های دولتی پیام داد که عملکرد اهمیت دارد ضمن اینکه به مدیران فهماند که عملکرد هر سازمان به وزیر یا رئیس سازمان مربوط می‌شود و اگر بخواهند تحت رهبری او صاحب پست و مقام شوند، در کانون توجه قرار می‌گیرند و شخصاً پاسخگو و مسئول هستند.
شیخ محمد بن راشد نمونه‌ای از رهبرانی است که فقط دوست دارند پیشرو باشند نه پیرو دیگر رهبران، او نقل می‌کند که مهم این است که برترین و رتبه نخست باشیم. رتبه دوم و سوم بودن و پیروی از دیگران هیچ ارزشی ندارد.
شیخ محمد آل مکتوم در سال ۲۰۱۸ در توییتر خود به هدفی که در سال ۲۰۱۳ تعیین کرده بود و نتایجی که حاصل‌شده بود اشاره کرد و گفت: پنج سال قبل ۱۰۰۰ نفر از مقامات دولت فدرال امارات متحده عربی را جمع کرده و برنامه دولت هوشمند را اعلام کردیم. از همه آنها خواستیم به سمت دولت همراه حرکت کنند و برای تحقق آن ۲۴ ماه فرصت تعیین کردیم و حتی به آنها یادآوری کردیم برای کسانی که نتواند برنامه را اجرا کنند، مراسم مجلل تودیع خواهیم داشت. امروز سازمان ملل متحد گزارش سالانه خود را در مورد دولت همراه اعلام کرد و امارات متحده عربی در میان ۱۹۳ کشور رتبه ششم را دارد.
ما در میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، دنیای عرب و غرب آسیا پیشتاز هستیم. من به تیم خود افتخار می‌کنم؛ اما فقط در صورتی برای آنها مراسم تقدیم برپا خواهم کرد که در جهان رتبه نخست باشیم. خلاصه سخنان او همین بود، شیخ محمد از تک‌تک مقامات مسئولیت می‌خواهد، عملکرد آنها را ارزیابی می‌کند سپس از افراد موفق تقدیر می‌کند؛ اما او هر موفقیتی را تقدیر نمی‌کند موفقیت باید عالی و نمونه باشد. برای شیخ محمد منظور از مسئولیت و پاسخگویی شخصی فقط رسیدن به هدف نیست، بلکه هم تشویق و هم دادن انگیزه است و هم تنبیه.
در اوایل سال ۲۰۱۵ برای سال ۲۰۲۱ که پنجاهمین سال ملی امارات متحده بود راهبرد و اهدافی جدید تعیین شد. یک روز صبح وقتی تمام کارکنان دولت فدرال به دفتر کار خود رسیدند و پست الکترونیک خود را باز کردند. از سوی نخست‌وزیر پیامی شخصی دریافت کردند. شیخ محمد بن راشد این‌گونه نامه خود را آغاز کرده و به تک‌تک کارکنان گفته بود به کار آنها افتخار می‌کند.
او به دستاوردهای دولت و نهادهای مربوطه اشاره کرد و تأکید کرد که در آینده نیز باید به تلاش خود بیفزایند. علاوه بر غیرمنتظره بودن این پیام و ارتباط شخصی شیخ محمد با استفاده از پست الکترونیک خودش، تشکر صمیمانه از کارکنان دولتی جالب‌تر از همه بود. این نمونه از مواردی بود که شیخ محمد همیشه مشتاق انجام آن است. یعنی برقراری ارتباط با تمام سطوح کارکنان دولت که او آنها را تیم خود می‌داند، نه کارکنان خود. او از آنها تشکر می‌کند و به سران دولت خود نیز یادآوری می‌کند: کسانی که در کار رهبری و مدیریت سازمان فقط با افراد بالای هرم سلسله‌مراتب سازمان سروکار دارند. رهبری آنها نیز به همان‌ها
شیخ محمد بن راشد در کتابش با عنوان «نگرش من و چالش‌های برتری» می‌نویسد: «وقتی از فون بیسمارک بانی امپراتوری آلمان، خواستند تا به مردم توصیه‌ای کند گفت: برای جوانان این ملت توصیه‌ای در سه کلمه دارم: کار، کار، کار. از اواخر قرن نوزدهم کار، تولید و کیفیت برای شهروندان آلمانی، خواستی طبیعی و جزئی از فرهنگ و ساختار وجودی آنها شده است؛ آلمانی‌ها حتی در روستاهای دورافتاده در میان خود در هر چیزی بر سر تصاحب برتری، زیبایی و محکم‌کاری بیشتر با هم رقابت می‌کنند.
مطمئن‌ترین راه برای حفاظت از این برتری، نگهداری آن در ضمیر ناخودآگاه جامعه است. برای تداوم برتری مطمئن‌ترین راه این است که مردم به آن خو کنند و آن را جزئی از فکر و اندیشه در تجارت، صنعت، کشاورزی، خانه، کار، مدرسه، اماکن تفریحی و جزئی از هر امری بدانند؛ یعنی برتری با زندگی آنان پیوند بخورد و هرچه غیر از آن است پذیرفته نشود.»
هنگامی‌که برتری در راستای طبیعی ساختار وجودی مردم قرار گیرد، پیوستگی گذشته آنها با چیزهای فاقد برتری قطع می‌شود و برگشت به مقیاس‌ها، معیارها و خواسته‌های قدیم نمونه‌ای از عقب‌ماندگی و ارتجاع به‌حساب خواهد آمد. اگر می‌خواهیم درخت برتری، رشد کند و میوه دهد لازم است که آن را در عقل مردم
شیخ محمد آل مکتوم در باب اهمیت دستاورد و چیرگی ملی می‌گوید: «دستاورد بزرگ است؛ اما از سوی دیگر، شکست نیز فاجعه‌ای ملی و قوی است؛ ازاین‌رو هر صبح به هنگام طلوع خورشید» همراه با دیگر دونده‌ها خواهیم دوید و به هنگام غروب نیز همراه همه دونده‌ها خواهیم دوید؛ ولی ما به این مسابقه نپیوسته‌ایم که تنها بدویم، بلکه بر آنیم تا پیروز شویم. چه کسی نام دومین شخصی را که به کره ماه رفته و یا نام دومین شخصی را که قله اورست را فتح کرده می‌داند؟ در مسابقه اسب‌دوانی هیچ‌کسی نامی از اسب دوم نمی‌برد، بنابراین ناچاریم که از همه پیشی گیریم و سپس در عین تحقق مسئولیت دشوارمان، همچنان صدرنشینی خود را حفظ کنیم.
اسکندر مقدونی : در پایان، وقتی تمام شد، تنها چیزی که مهم است این است که شما چه کرده اید.
جسارت در تصمیم‌سازی: درس‌هایی از رهبری شیخ محمد آل‌مکتوم در بحران‌ها
شیخ محمد آل مکتوم در کتاب «نگرش من و چالش‌های رهبری» در خصوص اهمیت تصمیم‌گیری و جسارت رهبران در تصمیم‌گیری‌های زمان‌های بحرانی می‌نویسد: در خلال جنگ دوم خلیج‌فارس در سال ۱۹۹۱، درنتیجه بمباران‌های موشک‌ها و هواپیماهای جنگی، اوضاع آشفته شد؛ ازاین‌رو شرکت‌های بین‌المللی، پوشش بیمه‌ای خود را مورد خطوط هوانوردی و دریانوردی قطع کردند.
در این اوضاع که برخی نمی‌توانستند هزینه چنین پوششی را فراهم کنند و برخی دیگر فعالیت‌های خود را متوقف می‌کردند، ما شجاعانه هزینه بیمه این خطوط را پذیرفتیم. به‌این‌ترتیب، خطوط هوایی ما طبق معمول به کار خود ادامه داد و همه کالاها را در بنادر دبی پیاده می‌کرد و ازآنجا به دیگر مناطق خلیج حمل می‌کرد و ما از این تصمیم‌گیری قدرتمندانه، بسیار
شیخ محمد آل مکتوم: من مراقب همه چیز هستم، واقعیت‌ها را درک می‌کنم، تصمیم می‌گیرم و با سرعت تمام حرکت می‌کنم. بعد از رشد سریع دبی در دهه ۱۹۹۰، دوبی با مشکل زمین در خط ساحلی خود روبرو بود، اما شیخ محمد، رهبری مصمم و شجاع بود و می‌توانست روند پیشرفت دوبی را حفظ کند.
پروژه نخل جمیره، پروژه‌ای بود که نه‌تنها ساحل دبی را گسترش می‌داد، بلکه بزرگ‌ترین جزیره مصنوعی جهان را شکل می‌داد. ساخت پروژه در سال ۲۰۰۱ تحت نظارت شرکت نخل آغاز شد و زیرساخت اصلی در سال ۲۰۰۴ کامل شد. البته ساختن نخل جمیره موفقیت فوق‌العاده بزرگی بود و ۷۸ کیلومتر خط ساحلی به دبی اضافه کرده که ۶۲ کیلومتر آن دریاکنار است. شیخ محمد بن راشد می‌گوید: همچنان وقتی به این موفقیت فکر می‌کنم متحیر می‌شوم؛ اما با روی‌هم انباشته‌شدن یک میلیارد تن ماسه و سنگ در کف دریا، ۲۳ میلیارد دلار دارایی برای شهر خود ایجاد کردیم.
بسیاری از شهرهای منطقه و جهان تلاش کرده‌اند پروژه‌های پرریسک را اجرا کنند، اما گرفتار کندی کار، چالش و نداشتن طرح جامع شده‌اند. اما در دبی شیخ محمد نهایت تلاش خود را می‌کند تا تصمیمات عالی بگیرد، از مزایای آن مطمئن شود و به‌سرعت کار را اجرایی کند.
توانایی تمرکز دیدگاه بلندمدت باعث می‌شود شیخ محمد از تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌مدت و آدم‌های سمی پرهیز کند. شیخ محمد بن راشد رهبر دوبی می‌گوید: «ما در دوبی آینده را از آن خود می‌دانیم و تمام تلاش خود را به عمل می‌آوریم تا آینده را بسازیم. من از همان ابتدا تصمیم گرفته‌ام که دوبی پیشرفته‌ترین کشور جهان باشد. لندن و نیویورک برای همیشه اقتصاد جهان را هدایت نخواهد کرد.» وقتی نوبت تصمیم‌گیری می‌شود، شیخ محمد یکی از قاطع‌ترین و کارآمدترین رهبران جهان است. او سریع تصمیم می‌گیرد، کمتر حرف می‌زند، اما اهل عجله و شتاب نیست. روش او با سرعت بسیار
در اوج بحران‌های مالی سال ۲۰۰۸، زمانی که نظام مالی جهان دچار مشکل شده بود و بیشتر کشورها روند پیشرفت پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خود را متوقف کرده بودند دوبی یکی از تنهاترین کشورهای بود که برخلاف روند عمومی جهان عمل کرد. در کتاب مدیریت و رهبری به سبک شیخ محمد، آمده است که: زمانی که در برخی مناطق دوبی قیمت مسکن تا ۶۰ درصد کاهش‌یافته بود و روزنامه انگلیسی با خوشحالی نوشته بود: «خداحافظ دوبی».
شیخ محمد آل مکتوم تلاش کرد تا ثبات کشور را حفظ، و نواقص کشور را اصلاح‌کرده و اتحاد در امارات متحده عربی را تقویت کند تا بحران اقتصادی را مهار نماید. شیخ محمد نگران آینده نبود و به تیم خود اطمینان می‌داد که مشکلات برطرف خواهند شد. درحالی‌که هنوز بحران اقتصادی جهان تمام نشده بود؛ برج خلیفه، بلندترین ساختمان جهان در سال ۲۰۱۰ افتتاح شد. در سال ۲۰۰۸ مدیران هواپیمایی امارات قراردادی به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار را برای خرید هواپیماهای جدید امضا کردند.
شیخ محمد در خصوص این قرارداد می‌گوید: «اگر ما امضای این قرارداد را دو یا چند سال به تأخیر انداخته بودیم، مجبور بودیم هزینه سنگینی پرداخت کنیم.» وی می‌گوید: «رهبر خوش‌بین که از اطمینان خاطر برخوردار است، بحران را پایان جهان تلقی نمی‌کند، بلکه آن را طلوعی جدید و سرآغازی برای نوآوری و موفقیت می‌داند.» در همان دوران علاوه بر افتتاح مترو دوبی، برج خلیفه، فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم هم آغاز به کارکرد درحالی‌که رسانه‌های خارجی اخبار بد را منتشر می‌کردند شیخ محمد
شیخ محمد آل مکتوم: برآورده‌ساختن پیروزی، نیازمند تصمیم درست در زمان درست است و تصمیم‌های درست در طول افزون بر نیم‌قرن گذشته، اساس پیروزی دبی بوده است. ما اطمینان داریم که تصمیمات جدیدتر اساسی پیروزی دبی در آینده خواهد بود.
جسارت و سرعت در تصمیم‌گیری؛ رمز موفقیت شیخ محمد آل‌مکتوم در مدیریت بحران و توسعه دبی
درست است که ما در جوامع متمدن زندگی می‌کنیم، ولی می‌توان دنیای کار را بسان جنگی دانست که در آن مسابقه برای شکار فرصت‌ها و به چنگ آوردن سود و توسعه برپاست. مرد کار موفق، باید در کمین فرصت مناسب بنشیند و پیش از دیگران آن را آشکار کند و هرگاه فرصتی به دست آورد، آن را خوب ارزیابی کند و چون از مناسب‌بودن آن اطمینان یافت، بیش از دیگران از آن بهره گیرد.
فرق میان کسی که از فرصت‌ها استفاده می‌کند و کسی که آنها را از دست می‌دهد، مانند فرق میان توسعه و رکورد و یا دارایی و ورشکستگی نیست؛ بلکه فرق میان ماندن و نابودشدن است. باید همیشه این‌گونه بیندیشیم. بیشتر افراد این‌گونه می‌اندیشند، اما همه
رهبران فرصت‌های عالی را شکار می‌کنند، آنها فرصت‌ها را با درایت و ذکاوت کافی و یا حداکثر توان خود با تمام جزئیات لازم می‌سنجند، سپس استراتژی‌های لازم را برای عملیاتی‌کردن این فرصت‌ها را پیاده‌سازی می‌کنند. رهبران، تمام مؤلفه‌های لازم از قبیل فعالیت‌ها، منابع، امکان مشارکت، استفاده از افراد مناسب و کارآمد برای اجرای راهبردهای عملیاتی را تعیین می‌کنند تا اجرای کار با حداکثر سرعت به موفقیت نزدیک شود. برای شروع کار هر رهبری، باید فرصت عالی را مشخص کرده و آن را به طور دقیق برای تیم خود و افراد ذی‌نفع تشریح کند.
جان کوتر استاد دانشگاه هاروارد در حوزه رهبری می‌گوید: گاهی اوقات مدیران ارشد اجرایی برای تبیین و تشریح راهبردشان برای تیم خود چقدر با مشکل روبرو هستند، چه برسد به اینکه تیم او بخواهد از راهبرد وی حمایت کنند. او در کتاب خود و مطالعات موردی‌اش که در سال ۲۰۱۴ در نشریه هاروارد بیزینس ریویو «Review Harvard Business» منتشر گردید، استفاده از انبوه اسناد و مدارک و پاورپوینت را برای توجیه افکار و نظرات خود رد می‌کند و به‌جای این کار روشی را تأیید می‌کند که با عنوان فرصت عالی معروف است.
اگر استراتژی به شما می‌گوید برای تحقق هدف یا رؤیای خود به چیزی نیاز دارید، هدف و رؤیای شما نشان می‌دهد که چه خواهید کرد، به شرطی که روی فرصت عالی، سرمایه‌گذاری کنید. فرصت عالی یعنی داشتن تصویری روشن، دقیق و قانع‌کننده از فرصتی که سازمان یا کشور را به طور اساسی و زیربنایی به‌پیش می‌برد. داشتن عبارتی مکتوب از فرصت عالی می‌تواند وسیله مناسبی باشد.
شیخ محمد رهبر دوبی نمونه‌ای از رهبران جاودان جهان است که از این مدل در پیاده‌سازی پروژه‌های دوبی استفاده کرده است. تشکیل دفتر اجرایی در طبقه ۴۴ برج امارت، نمونه کامل اجرایی‌سازی این مدل توسط وی در دوبی هست که برای اجرای سازی فرصت‌های عالی موجود در دوبی، منابع لازم را مدیریت و افراد موردنیاز را به کار می‌گیرد. نمونه‌ای از عبارات نوشته‌شده توسط شیخ محمد نشان می‌دهد که او چه برنامه‌هایی داشته است، مثل: تبدیل دوبی فرودگاهی برای جهان، یا تبدیل دوبی به مرکز تجاری منطقه بین شرق و غرب و یا تبدیل دوبی به پایتخت اقتصاد اسلامی.
وقتی فرصت عالی دقیقاً مشخص شد، رهبر قبل از اینکه برنامه‌های راهبردی و نیز عملیاتی خود را تهیه کند و بگوید؛ اگر این برنامه عملیاتی خوب و سریع اجرا شود هدف ما تحقق پیدا خواهد کرد، باید هدفی مشخص و دقیق تعیین کند و بگوید که موفقیت این هدف، ما را به کجا خواهد رساند. این هدف و رؤیا می‌تواند رهبر خوب را از رهبر عالی متمایز کند.
رهبران آینده‌نگر این توانایی را دارند تا آینده سازمان را انتخاب کنند و مهم‌تر از آن، قدم‌های لازم را بردارد تا همراهان، کارکنان و سازمان‌ها را به هدف موردنظر برساند. در این صورت رهبر باید شوق، قدرت، اراده و دانش لازم برای تحقق اهداف بلندمدت را داشته باشد. رهبری که درایت و بینش دارد می‌تواند تصویری عالی از آینده ارائه کند به‌طوری‌که پیروان وی آن را خوب درک کرده و مهم‌تر از همه آن را بپذیرند و برای تحقق آن همکاری کنند. این شوق و انگیزه است که موجب حرکت می‌شود، الهام می‌بخشد و امید می‌آفریند. انگیزه است که به هر کار و تلاشی معنا می‌بخشد.
شیخ محمد در بیست و پنجم جولای ۲۰۱۵ در توییت خودنوشت: «زندگی به کسانی که می‌دانند چه می‌خواهند پاسخ مثبت می‌دهد». اگر رهبر آرمانی مشخص، الهام‌بخش و پر جاذبه داشته باشد، درعین‌حال انعطاف‌پذیر و مصمم باشد، شرایط زندگی دست‌به‌دست یکدیگر می‌دهند تا راه را برای او هموار کنند. در این صورت بسیاری از پیروان از او حمایت خواهند کرد. اگر بخواهیم روش شیخ محمد رهبر دوبی را در نحوه اجرای سازی پروژه‌ها بدانیم متن زیر می‌تواند جوابگوی انتظارات شما باشد. شیخ محمد در مرحله طراحی هر پروژه‌ای به توصیه‌ها گوش می‌کند.
درواقع از افراد باتجربه درزمینه های مختلف، از شرکت‌های مشاوره مدیریت بین‌المللی تا افراد متخصص، از مدیران ارشد داخلی و خارجی و تیم دولت خودش استفاده می‌کند. در روزهای نخست، او برای تعیین فرصت‌های عالی تا جایی که ممکن بود از منابع مختلف اطلاعات کسب می‌کرد. شیخ محمد علاقه‌مند است قبل از برنامه‌ریزی و تدوین هر طرحی، موضوع را از زوایای مختلف بررسی کند؛ اما وقتی تحقیقات و بررسی‌های به پایان برسد، موفقیت مشخص و هدف نهایی تعیین شود، حرکت همان روزی آغاز می‌شود که تصمیم گرفته‌شده است.
سپس از رویکرد بررسی میدانی، راهنمایی، تصمیم‌گیری و اقدام مناسب استفاده می‌کند که همان چرخه، تکرار تصمیم‌گیری باتوجه‌به شرایط عدم اطمینان و پیچیدگی در محل اجرای پروژه و ارائه بهترین راهکارهای اجرایی است. برای اینکه این رویکرد کارآمد باشد، رعایت اولویت‌ها خیلی مهم است. شیخ محمد این توانایی را دارد تا خیلی دقیق و قاطع اولویت‌بندی کند و همیشه به تیم خود گفته است اگر همه امور در اولویت باشند، هیچ کاری انجام نخواهد شد.
شیخ محمد به‌جای اینکه برای هر طرح احتمالی طرحی کامل ارائه کند، ابتدا آماده کسب تجربه بود. رویکرد او چنین است: آزمایش و بررسی، شناخت نمونه‌ها و سپس اقدام، حتی اگر اطلاعات کامل وجود نداشته باشد. اگرچه شیخ محمد، رهبری دقیق و آینده‌نگر است، اما همیشه نسبت به چشم‌انداز غایی خود واقع‌گرا بوده است. او می‌داند که برای رسیدن به هدف، فقط یک راه خاص وجود ندارد. ضمن اینکه او رهبری است قابل‌انعطاف .رهبران قابل‌انعطاف وقتی با چالشی روبرو می‌شوند راهبردی جدید انتخاب می‌کنند، روش‌های جدید کار را یاد می‌گیرند و باورهای محکم و قاطع خود را مورد چالش قرار می‌دهند، و درعین‌حال به حرکت خود ادامه می‌دهند.
استمرار کار و یادگیری سریع عنصر مهم رویکرد شیخ محمد است. ضمن اینکه او دیگران را نیز تشویق می‌کند تا از چالش نترسند، دیدگاه جدید پیدا کرده و عادت‌های جدید کسب کنند. اگر بخواهیم اولویت‌های شیخ محمد را برای دوبی در سال ۲۰۰۰ بیان کنیم عبارت بودند از:
ایجاد تنوع اقتصادها و رهایی از نفت با تمرکز بر ایجاد یک مرکز تدارکاتی، ایجاد مرکز گردشگری و تبدیل دوبی به مکان مهم برای بخش‌های اقتصادی دانش‌محور مثل رسانه‌ها و فناوری برای تحقق آن هدف اصلی. تمام این آرمان‌ها با اهدافی مشخص و ملموس با جزئیات به طور مشروح مشخص شده بودند و اولویت هر یک نیز تعیین شده بود. شیخ محمد برای اینکه بتواند این نتایج سریع را نشان دهد، تمام تلاش خود را به عمل می‌آورد تا مطمئن شود تیم او معیارهای دقیق دارد و نیز می‌داند دولت موفقیت را چگونه ارزیابی می‌کند و متوجه
شیخ محمد در جواب تیم اجرایی خود در خصوص ساخت فرودگاه بین‌المللی دوبی، پاسخ داد: من نمی‌خواهم دوبی فرودگاه داشته باشد، می‌خواهم دوبی به فرودگاهی برای جهان تبدیل شود. پیام شیخ محمد رهبر صریح و رسا بود: فرصت‌ها را باید ساخت، این‌گونه نیست که فرصت‌ها منتظر کسی بنشیند تا آنها را شکار کنند.
شیخ محمد آل مکتوم: «ما باید پروژه‌های خود را به‌موقع به اتمام برسانیم، چون زمان ارزشمندترین کالای ما است. هر چیزی را می‌توان جایگزین کرد جز زمان.»
از شکست تا قله، داستان موفقیت شیخ محمد آل مکتوم و ساختن دوبی
شیخ محمد آل مکتوم می‌گوید شکست از آسمان نمی‌آید، بلکه وقتی زمین می‌خورید همان جا منتظر شماست و بدترین و بزرگ‌ترین شکست هنگامی است که تصمیم نمی‌گیرید از جا بلند شوید.
زمانی که وی قصد داشت دوبی را به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری جهان تبدیل کند، در سال ۱۹۸۰ یک روز دیدگاه و نظر خودش در مورد گردشگری را در جلسه وزرای شورای همکاری خلیج‌فارس در کویت مطرح کرد. این کار موجب خنده وزرا به وی شد.
یکی از آنها پرسید در دوبی چه چیزی است تا به هدف گردشگری تبدیل شود؟ شما جز رطوبت، آفتاب سوزان، ماسه‌های داغ و صحرای خشک و بی‌آب‌وعلف چیزی ندارید. شیخ محمد مخالفت آنها را نپذیرفت؛ بلکه در تصمیم و عزم و اراده خود جدی‌تر شد.
دوبی نه زیبایی طبیعی عمان، نه تاریخ باستانی اردن یا حتی تنوع مکانی عربستان سعودی را نداشت. حتی هیچ جذابیت مهم گردشگری، مثل موزه، تفرجگاه یا بوستان‌های تفریحی در آن زمان در دوبی وجود نداشت؛ اما قرار بود تمام این‌ها تحت مدیریت شیخ محمد آل مکتوم تغییر کند.
چرا که هیچ‌کس نباید به‌خاطر محدودیت‌های طبیعی ناامید شود. شیخ محمد با صدور فراخوان‌ها و اجرای پروژه‌های بسیار بزرگ، شروع به پاشیدن بذرهای صنعت گردشگری و جلب‌توجه جهانیان کرد. این طرح‌های جامع صنعت گردشگری آن‌چنان خوب عملکرد که در سال ۲۰۰۷، دوبی بیش از ۵/۱۵ میلیون گردشگر جذب نمود.
شیخ محمد معتقد است: انسان وقتی با مشکلی روبرو می‌شود. دو گزینه دارد: بایستد و شکست را بپذیرد، یا دست به نوآوری بزند و پیروز شود.
ازاین‌رو شیخ محمد بن راشد هرگز تسلیم محدودیت‌های طبیعی دوبی نشد. او می‌دانست که فروشگاه های لوکس منطقه و آفتاب و دریا، گردشگران خاص خود را دارد. لذا با هدف معین و مشخصی که در ذهن داشت اثری هدفمند و خارق العاده خلق کرد. اثری که شیخ محمد برای مردم خود خلق کرد. اثری عادی و معمولی نبود، زیرا اهداف رهبر نباید معمولی و عادی باشد.
دلیل موفقیت دوبی این دلیل بود که از رهبری عملگرا برخوردار بود که آینده‌نگری و پشتکار داشت و از شکست نمی هراسید. به قول خودش؛ شکست انتخاب نیست حتی وقتی با آن روبرو می‌شویم. رهبران همیشه بلند فکر می‌کنند، مسیر زندگی‌مانند مسیر دوی ماراتن طولانی هست و بر سر راه، موانع بسیار وجود دارد. اجازه ندهید یک یا چند شکست در زندگی شمارا از پا درآورد. تا زمانی که شکست را مانند گامی می دانید که باید در مسیر طولانی پیشروی خود بردارید، شکست چیز خوبی
راه‌حل استراتژیک در مسیر چیرگی در رهبری
در مسیر چیرگی بر اهداف، رهبران واقع‌بین، رهبرانی هستند که در مقابله با بحران‌ها نه‌تنها متوقف و تسلیم نمی‌شوند. بلکه باتدبیر و آینده‌نگری روبه‌جلو حرکت می‌کنند و چالش‌ها و مشکلات فقط آنها را انعطاف‌پذیر می‌کند.
