تعریف خودآگاهی

بر اساس زبان آکسفورد، خودآگاهی به‌عنوان «دانش آگاهانه از شخصیت، احساسات، انگیزه‌های درونی و بیرونی و خواسته‌های خود» تعریف می‌شود. خودآگاهی بخش اساسی انسان بودن است. عدم خودآگاهی به علت پایین‌بودن اعتمادبه‌نفس، باعث آسیب سلامت و روان ما می‌شود و نتیجه آن، باعث خصومت، دوری از اجتماع، افسردگی، اضطراب یا اختلال در عادات غذایی خواهد شد. وقتی این اتفاق می‌افتد، به‌جای اینکه خودمان انتخاب کنیم، خود را به نیروهای خارجی و انگیزه‌های بیرونی که بر رفتار ما تأثیر می‌گذارند تسلیم می‌کنیم.

تعریف خودشناسی

خودشناسی، توانایی ما را برای داشتن زندگی منسجم و رضایت‌بخش افزایش می‌دهد. علاوه بر این، به ما امکان می‌دهد انگیزه‌های درونی و بیرونی و ترس‌های اصلی خود را درک کنیم و کنترل احساساتمان را افزایش دهیم. برعکس، ناتوانی در تشخیص احساسات ما را آسیب‌پذیر و تحت زحمت آنها قرار می‌دهد.

اولین قدم برای خودشناسی، خودآگاهی است. داشتن خودآگاهی بیشتر موجب افزایش صداقت، اعتمادبه‌نفس و خلاقیت در ما می‌شود. این به ما اجازه می‌دهد تا زندگی واقعی‌تری را شروع کنید. ما می‌توانیم به دنبال شغلی باشیم که بیشتر باارزش‌های درونی‌مان مطابقت دارد و یا  در روابط مهم خود حدومرز تعیین کنیم و به فردی با اعتمادبه‌نفس بالا تبدیل شویم.

انواع خودآگاهی

همان‌طور که «تاشا اوریش» روان‌شناس سازمانی در هاوارد بیزینس ریویو (HBR) توضیح می‌دهد، خودآگاهی به دودسته کلی تقسیم می‌شود: خودآگاهی درونی و خودآگاهی بیرونی.

1. خودآگاهی درونی: نشان می‌دهد که چقدر به‌وضوح ارزش‌ها، علایق، آرزوهای خود، واکنش‌ها (از جمله افکار، احساسات، رفتارها، نقاط قوت و ضعف) و تأثیر بر دیگران را می‌بینیم. خودآگاهی درونی با رضایت شغلی و روابط بالاتر، کنترل شخصی و اجتماعی و شادی مرتبط است و با اضطراب، استرس و افسردگی رابطه منفی دارد.
   
   
2. خودآگاهی بیرونی: به معنای درک این است که دیگران چگونه به ما نگاه می‌کنند. افرادی که می‌دانند دیگران چگونه آنها را می‌بینند، در نشان‌دادن همدلی و گرفتن دیدگاه‌های دیگران مهارت بیشتری دارند. برای رهبرانی که خود را مانند کارمندانشان می‌بینند، کارمندانشان تمایل دارند با آنها رابطه بهتری داشته باشند، از آنها احساس رضایت بیشتری داشته باشند و به‌طورکلی آنها را مؤثرتر ببینند.

تفاوت خودشناسی و خودآگاهی

اگرچه این دو مفهوم به هم مرتبط هستند؛ ولی تفاوت‌هایی بین این دو مفهوم وجود دارد:

1. خودآگاهی پله‌ای به‌سوی خودشناسی است. خودآگاهی در مورد رصد و شناسایی حالات، رفتارها و الگوهای احساسی ماست ولی خودشناسی نتیجه این فرایند است.
2. خودآگاهی درباره کاری است که انجام می‌دهیم؛ ولی خودشناسی درباره این است که ما چه کسی هستیم. از طریق خودآگاهی؛ ما رفتارها، احساسات، باورها و ارزش‌های خود را درک می‌کنیم. ما از آنها برای ساختن یک خودپنداره استفاده می‌کنیم (داستانی که برای خودمان تعریف می‌کنیم که چه کسی هستیم.)
3. خودآگاهی یک مشاهده است، درحالی‌که خودشناسی یک مداخله است. ممکن است باورها، رفتارها و الگوهای محدودکننده‌ای را کشف کنیم که ما را از دستیابی به پتانسیل خود بازمی‌دارد. خودشناسی به ما این امکان را می‌دهد که به این ویژگی‌ها بپردازیم و تغییرات سالمی ایجاد کنیم.

فواید خودشناسی و خودآگاهی

خودآگاهی و خودشناسی به کشف احساساتی که هر روز بر ما اعمال می‌کنند کمک می‌کند. سپس، هنگامی که از آنها آگاه شدیم، می‌توانیم کنترل خود را دوباره به دست بگیریم. ما می‌توانیم تغییراتی ایجاد کنیم که بیشتر با خود واقعی ما مطابقت دارد. در اینجا برخی از مزایای متعددی که با خودآگاهی حاصل می‌شود ذکر شده است:

1. 1. پذیرش خود: زمانی که خود را بشناسیم، می‌توانیم برای پذیرش ویژگی‌های شخصیتی خود قدم برداریم و شفقت و مهربانی بیشتری نسبت به خود نشان دهیم.
   2. افزایش عزت‌نفس: وقتی یاد می‌گیریم که خود را دوست داشته باشیم، با خودتان بهتر رفتار می‌کنیم و انتظار داریم دیگران نیز همین کار را انجام دهند.
   3. شک و تردید کمتر به خود: تصمیم‌گیرهایمان آسان‌تر خواهد بود؛ زیرا می‌دانیم در هر لحظه به چه چیزی نیاز داریم.
   4. تصمیم‌گیری بهتر: تصمیم‌های بهتری می‌گیریم که با ارزش‌ها و باورهای اصلی‌مان هماهنگ باشد و ما را به هدف زندگی‌تان نزدیک‌تر کند.
   5. بهبود رفاه: شناخت خود نوعی مراقبت از خود است. انجام این کار سلامت کلی ما را بهبود می‌بخشد. چه از نظر اجتماعی، ذهنی، جسمی و غیره.
   6. افزایش هوش هیجانی: وقتی احساسات خود را درک می‌کنیم، همدلی با دیگران آسان‌تر می‌شود.
   7. ادراک مثبت از خود: خودآگاهی فقط به معنای برجسته‌کردن عیوب فردی‌مان نیست. بلکه همچنین به این معنی است که بدانیم چه چیزی ما را به یک فرد عالی تبدیل می‌کند.
   8. افزایش مهارت‌های همدلی و گوش شنوا
   9. افزایش مهارت تفکر انتقادی
   10. خودمدیریتی بهتر: زمانی که خودآگاه باشیم، تصمیم‌گیری عجولانه همراه با هیجان از بین می‌رود و یاد خواهیم گرفت که واکنش منفی نشان ندهیم.

خودشناسی به ما این قدرت را می‌دهد که بجای اینکه تحت‌تأثیر عوامل خارجی و انگیزه‌های بیرونی قرار بگیریم، در مورد زندگی خودمان تصمیم بگیریم.

خودشناسی در ۱۳ گام: از درک احساسات تا پذیرش بی‌قضاوت

موارد زیر نمونه‌هایی از خودشناسی فردی است که در نتیجه کاوش‌های درونی می‌توانیم از خود انتظار داشته باشیم:

1. 1. احساسات خود را به‌خوبی و آگاهانه درک می‌کنیم.
   2. ناامنی‌ها و مکانیسم‌های مقابله‌ای خود را به‌خوبی می‌شناسیم.
   3. مستقل از دیگران، نسبت به باورهای خود آگاه هستیم.
   4. می‌دانیم چه چیزهای به ما شادی می‌دهد که برای آنها وقت بگذاریم.
   5. از نقاط قوت و ضعف خودآگاه هستیم.
   6. می‌دانیم که در روابط بین‌فردی به چه چیزی نیاز داریم.
   7. درک می‌کنیم که چه زمانی به خود اعتماد کنیم و چه زمانی نه.
   8. عادات منفی خود را به‌خوبی می‌شناسیم و به دنبال شکستن آنها هستیم.
   9. محدودیت‌های خود را می‌دانیم و می‌دانیم چه زمانی باید بین این محدودیت‌ها حدومرز تعیین کنیم.
   10. در مواقع سخت خودکنترلی بهتری داریم.
   11. با تمامی نقاط قوت و ضعف‌هایمان،‌ خود را بدون هیچ قضاوتی می‌پذیریم. 
   12. می‌توانیم افکار و احساسات منفی خود را رها کنیم.
   13. از حالت تدافعی اجتناب می‌کنیم و انتقاد را می‌پذیریم.
       
       

تجربه و قدرت دو مانع خودآگاهی

برخلاف تصور رایج، مطالعات نشان داده است که مردم همیشه از تجربه یاد نمی‌گیرند، تخصص به افراد کمک نمی‌کند تا اطلاعات نادرست را ریشه‌یابی کنند و چون خودمان را بسیار باتجربه می‌دانیم، موجب می‌شود تا ما از جستجوی شواهد نادرست و زیرسؤال‌بردن خود باز بمانیم.

همان‌طور که تجربه می‌تواند به یک حس کاذب اعتمادبه‌نفس در مورد عملکرد ما منجر شود، همچنین می‌تواند ما را نسبت به سطح خودشناسی خود بیش از حد مطمئن کند. به‌عنوان‌مثال، یک مطالعه نشان داد که مدیران باتجربه‌تر در ارزیابی اثربخشی رهبری خود در مقایسه با مدیران کم‌تجربه کمتر دقت کمتری دارند.

به طور مشابه، هرچه یک رهبر قدرت بیشتری داشته باشد، احتمال اینکه مهارت‌ها و توانایی‌های خود را بیش از حد برآورد کند، بیشتر می‌شود. یک مطالعه بر روی بیش از ۳۶۰۰ رهبر در نقش ها و صنایع مختلف نشان داد که نسبت به رهبران سطح پایین تر، رهبران سطح بالاتر به طور قابل توجهی مهارت های خود را بیش از حد ارزش گذاری می کنند (در مقایسه با تصورات دیگران).

محققان دو توضیح اولیه برای این پدیده ارائه کرده‌اند: اولاً، رهبران ارشد بر اساس سطح خود، افراد کمتری بالاتر از خود دارند که بتوانند بازخورد صریح از آنها دریافت کنند. دوم، هرچه یک رهبر قدرت بیشتری در اختیار داشته باشد، افراد راحت‌تر نمی‌توانند به آنها بازخورد سازنده بدهند، زیرا می‌ترسند که به حرفه‌شان لطمه بزند. همچنین با افزایش قدرت یک رهبر، تمایل آنها برای گوش‌دادن کاهش می‌یابد، یا به این دلیل که فکر می‌کنند بیشتر از کارمندان خود می‌دانند یا به این دلیل که جستجوی بازخورد هزینه دارد. Perry, Elizabeth. Self-knowledge examples that will help you upgrade to You 2.0. https://www.betterup.com/blog/self-knowledge-examples